Szczegółowy przedmiot i zakres działania Instytutu określa §4 Statutu.
1. Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest:
- Prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych
- Przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki
- Wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19.Z) - spawalnictwo.
2. Do zakresu działania Instytutu należą:
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w zakresie:
- technologii spawania, napawania, cięcia termicznego i procesów pokrewnych przy wykorzystaniu łuku elektrycznego i wiązek skoncentrowanej energii, w tym lasera, w odniesieniu do materiałów metalowych i niemetalowych,
- technologii zgrzewania i innych procesów łączenia materiałów metalowych i niemetalowych bez doprowadzania do stanu ciekłego,
- technologii lutowania miękkiego i twardego,
- automatyzacji i robotyzacji procesów spawalniczych, elektronicznych źródeł energii w urządzeniach spawalniczych oraz systemów pomiaru parametrów, sterowania i regulacji procesów spawalniczych,
- spawalności i zgrzewalności metali, struktury i własności metali i ich połączeń przy różnych temperaturach otoczenia,
- konstrukcji spawanych, wytrzymałości i nośności,
- zagrożeń dla środowiska naturalnego i środowiska pracy wynikających ze stosowania procesów spawalniczych, a także sposobów ograniczania tych zagrożeń,
- komputerowego wspomagania spawalnictwa z wykorzystaniem sprzętu, oprogramowania i systemów informatycznych,
- opracowywania nowych materiałów dodatkowych do spawania, napawania i lutowania,
- opracowywania nowych urządzeń i osprzętu do spawania, zgrzewania i lutowania oraz procesów pokrewnych,
- doskonalenia metod badań naukowych i prac rozwojowych;
- przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki;
- wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych.
3. W związku z prowadzoną działalnością podstawową Instytut:
- wykonuje badania i analizy, m.in. w niezależnym akredytowanym Laboratorium Badawczym Spawalnictwa, oraz opracowuje opinie i ekspertyzy w zakresie prowadzonych badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 72.19.Z)
- opracowuje oceny dotyczące stanu i rozwoju spawalnictwa oraz sektorów gospodarki, które wykorzystują wyniki badań naukowych i prac rozwojowych oraz w zakresie wykorzystywania w kraju osiągnięć światowej nauki i techniki (PKD 73.20.Z);
- upowszechnia wyniki badań naukowych i prac rozwojowych poprzez:
- prowadzenie działalności w zakresie informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej, wynalazczości oraz ochrony własności przemysłowej i intelektualnej, a także wspierającej innowacyjność przedsiębiorstw (PKD 63.99.Z),
- prowadzenie i rozwijanie baz danych związanych z przedmiotem działania Instytutu (PKD 63.11.Z),
- prowadzenie działalności wydawniczej związanej z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 58.11.Z);
- prowadzi działalność normalizacyjną (PKD 84.13.Z), certyfikacyjną i aprobacyjną (PKD 70.22.Z);
- wytwarza w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi aparaturę, urządzenia, materiały i inne wyroby oraz prowadzi walidację metod badawczych, pomiarowych i kalibrację aparatury (PKD 72.19.Z).
4. Instytut prowadzi szkolenia (PKD 85.59.B) i pełni merytoryczny nadzór nad działalnością szkoleniową (PKD 85.60.Z), a także organizuje seminaria, konferencje i kongresy naukowe (PKD 82.30.Z) - z zakresu spawalnictwa.
5. Instytut prowadzi działalność inną niż wymieniona w ust. 2-4, która obejmuje m.in.:
- prowadzenie badań i analiz technicznych oraz opracowywanie opinii i ekspertyz nie mających charakteru badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 71.20.B);
- działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne, nie związane z przystosowaniem wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki, a w szczególności kwalifikowanie zakładów przemysłowych wykonujących konstrukcje spawane, w oparciu o aktualnie obowiązujące normy lub przepisy oraz prowadzenie nadzoru nad wykonawstwem odpowiedzialnych konstrukcji spawanych (PKD 71.12.Z);
- produkcję wyrobów:
- materiałów dodatkowych do spawania, napawania i lutowania (PKD 20.59.Z),
- elektrycznych urządzeń do spawania i procesów pokrewnych (PKD 27.90.Z),
- systemów sterowania i kontroli procesów spawalniczych (PKD 26.51.Z).
6. Działalność, o której mowa w ust. 5, jest wyodrębniona pod względem finansowym i rachunkowym z działalności określonej w ust. 2 – 4.